100 lat zdrowia, czyli dieta dla seniora.
Często możemy spotkać się ze stwierdzeniem, że po 60’tce to już nie warto dbać o linię bo…. Niestety, osoby starsze zapominają, że odpowiednia dieta dla seniora ma na celu nie tylko zachowanie zgrabnej sylwetki, ale często jest warunkiem KONIECZNYM leczenia. Takim przykładem może być cukrzyca lub nadciśnienie, które dość często występują u osób po 60 roku życia.
Zacznijmy od definicji: Dieta to sposób odżywania polegający na dostosowaniu ilości i rodzaju pokarmu do potrzeb organizmu. Z tego stwierdzenia wynika, że dieta powinna być indywidualnie dopasowana do potrzeb konkretnej osoby i nie ma na celu tylko i wyłącznie
odchudzania.
Zatem, jaka jest najlepsza dieta dla seniora?
Podstawową zasadą, jaka warto się kierować w odniesieniu do diety seniora, jest umiar. Nie chodzi tu jedynie o umiar w ilości jedzenia, ale przede wszystkim umiar w spożywaniu słodkich i tłustych produktów. W wielu poradnikach, a nawet podręcznikach medycznych można znaleźć sporo informacji o odżywianiu w starszym wieku. Przyjrzyjmy się zatem najczęściej stosowanym ZDROWYM dietom u seniorów:
Dieta optymalna
Przeznaczona dla osób zdrowych, której celem jest zapewnienie najlepszego zdrowia i uzupełnienie wszelkich niedoborów.
Dieta DASH
Według badań naukowych najzdrowsza dieta, która jest spełnieniem marzeń dietetyków. Jest nie tylko zdrowa, ale również bardzo smaczna i nieskomplikowana w przygotowaniu. Dietę tę poleca się osobom z nadciśnieniem, zbyt wysokim poziomem cholesterolu, po zawałach i udarach.
Dieta śródziemnomorska
Króluje na stołach naszych południowych sąsiadów, bogata w warzywa i owoce, zawierająca zdrowe kwasy tłuszczowe pochodzące z ryb, znaczne ilości nasion roślin strączkowych, małą ilość mięsa i produktów mięsnych. Polecana jest ona szczególnie osobom, które chciałaby w zdrowy sposób schudnąć, zakończyły leczenie lub chorują na nowotwory.
Dieta MIND
Model odżywiania, który ma na celu zapobiec otępieniu i ograniczeniu sprawności umysłowej wraz z wiekiem. Dieta MIND łączy ze sobą elementy diety DASH i diety śródziemnomorskiej, wzbogacona w produkty wspomagające procesy myślenia i kojarzenia. Odżywiając się w ten sposób, można skutecznie opóźnić procesy starzenia, poprawić kondycję mózgu i zapobiegać otępieniu.
Dieta TLC
Dieta, której głównym celem jest schudnięcie, poprzez ograniczenie ilości kalorii w diecie. Stosując ją, należy zrezygnować z produktów wysoce kalorycznych na rzecz tych, które zawierają więcej błonnika pokarmowego (włókna pokarmowego, które pęcznieje w żołądku dając uczucie sytości, a samo nie jest trawione). To nie tyle dieta, co długoterminowa zmiana nawyków żywieniowych. Przeznaczona jest głównie dla osób zdrowych, z niewielkimi problemami zdrowotnymi, o niskiej aktywności fizycznej.
Dieta z ograniczeniem mięsa i ryb przy równoczesnym zachowaniu pozostałych produktów pochodzenia zwierzęcego.
Jej celem jest ograniczenie spożywania mięsa, które może dominować w jadłospisie seniorów, głównie reprezentantów płci męskiej. Zbyt duże spożycie mięsa, szczególnie czerwonego w znaczny sposób zwiększa ryzyko zawału, miażdżycy i nowotworu jelita grubego. Ta dieta to sposób odżywania bez konkretnego wskazania medycznego, jej celem jest prewencja/ uniknięcie chorób. Można zauważyć, że dzisiaj część osób decyduje się na ten krok z pobudek ekologicznych.
Dieta o niskim indeksie glikemicznym
Opiera się na produktach z mąk z pełnego przemiały, ciemnych makaronach, brązowym ryżu, ograniczonych ilościach owoców, większej ilości warzyw i produktów mlecznych. Celem tego sposobu odżywiania jest wyeliminowanie produktów spożywczych, które szybko są trawione i powodują gwałtowne skoki cukru we krwi. Ten rodzaj diety stanowi element terapii insulinooporności, jest podstawą w diecie osób z cukrzycą, w znaczny sposób przyspiesza odchudzanie.
Dlaczego warto przejść na dietę?
Zawsze rozpoczynając zmianę nawyków żywieniowych lub chociaż ją planując, mamy na uwadze konkretny cel. Zazwyczaj chodzi nam o poprawę stanu zdrowia, wyszczuplenie, ograniczenie ilości spożywanych leków. W tych przypadkach chudnięcie jest często miłym efektem ubocznym. W praktyce dietetycznej zdarza się również tak, że celem współpracy z dietetykiem staje się wzrost masy ciała lub, mówiąc prościej, przytycie po wykańczającej radio/chemioterapii czy innych chorobach np. układu pokarmowego. Emerytury polskich seniorów nie należą do najwyższych w Europie i jak wiemy, to w większości grupa społeczna, która liczy uważnie każdy grosz. Część leków przepisywanych przez lekarzy jest refundowana, lecz część to bardzo drogie leki, które jednak muszą być regularnie zażywane przez seniorów.
Stosowanie diety, której celem jest poprawa zdrowia, w skuteczny sposób może ograniczyć ilość pigułek codziennie przyjmowanych. Koszty wizyt lekarskich, leków oraz rehabilitacji stanowią często niemały wydatek dla seniora. Nie wszyscy wiedzą, że stosując dietę DASH w nadciśnieniu tętniczym, można skutecznie obniżyć koszty leczenia, zmniejszając ilość leków, a również ograniczając ryzyko chorób towarzyszących jak miażdżyca i cukrzyca. „Bycie na diecie” ma jeszcze inny pozytywny wpływ na domowe finanse. Mając listę produktów, które należy spożywać ograniczamy ryzyko, że przypadkowe produkty znajdą się w koszyku sklepowym. Dla tych, którym bliskie są idee ekologów jest jeszcze jeden argument – planowanie zakupów zgodnie ze swoją dietą powoduje, że kupujemy dokładnie tyle ile nam potrzeba, nie wyrzucamy popsutej czy przeterminowanej żywności.
Kiedy nie powinno się stosować diety?
W przypadku planowanego zabiegu lub operacji należy odłożyć stosowanie diety. Rozmowa z lekarzem lub dietetykiem pozwoli wybrać właściwy moment. Przyczyn złego stanu zdrowia może być wiele. Zawsze należy skontaktować się z lekarzem w celu postawienia diagnozy, a potem z dietetykiem, który dobierze właściwą do stanu zdrowia dietę. Odradza się stosowanie „diety książkowej”, czyli wybranej na podstawie poleconej przez znajomego czy sąsiadkę lektury. Ubrania przecież kupujemy w różnych rozmiarach, czemu więc identyczne składniki, produkty oraz ich ilości miałaby pasować każdemu? Dieta powinna być dobierana indywidualnie dla danej osoby. Tylko prawidłowo dobrana może zapewnić maksymalne zdrowie. Równie ważne jest, aby była regularnie przestrzegana.
Jaka dieta dla seniora jest najlepsza?
Według nas korona najlepszej diety dla seniora należy się diecie DASH, ponieważ jest ona nie tylko bardzo smaczna, ale również zdrowa. Zastosowanie diety DASH pomoże obniżyć ciśnienie tętnicze, obniży ilość cholesterolu w organizmie, zmniejszy ryzyko zawału i udaru, zmniejszy ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2, a co najważniejsze wydłuży życie i w znaczący sposób polepszy jego jakość. Więcej o diecie DASH możesz dowiedzieć się, konsultując się z dietetykiem. Warto zaznaczyć, że nawet najlepsza dieta możne okazać się nieskuteczna, jeżeli nie będzie towarzyszyła jej aktywność fizyczna. Tu trzeba dodać, że nie chodzi o uprawianie jakiejś konkretnej dyscypliny sportu. W przypadku niektórych seniorów to będzie to spacer po mieszkaniu, a dla innych wyjście na aquaerobik czy Nordic Walking. Wszystko zależy od stanu zdrowia, wieku, możliwości. Zwłaszcza te ostatnie należy brać pod uwagę, aby ruch i świeże powietrze stały się receptą na zdrowie.
Przesłanie
Nigdy nie jest za późno na zmianę sposobu żywienia i odpowiednią dietę, można zacząć to robić na emeryturze. Nic nie przychodzi w życiu bez wysiłku, więc dieta dla seniora może nie być łatwa, zwłaszcza na początku. Zdrowie jest bezcennym skarbem, a skarb należy chronić, choćby rezygnując z żywieniowych niezdrowych nawyków. Dietetyk to nie specjalista „od chudnięcia”, tylko od utrzymania zdrowia, a więc wizyta u niego pomoże zachować ten najcenniejszy skarb.
Autor: mgr Karolina Cudzich- Gunia
Magister dietetyki na CM UJ w Krakowie na Wydziale Lekarskim, prowadząca gabinety dietetyczne we Wrocławiu przy al. Armii Krajowej 48s oraz Podwale 83, autorka artykułów poświęconych zdrowemu stylowi życia, miłośniczka zdrowej i smacznej kuchni, a prywatnie spełniona żona i mama.
