Wzdęcia – jak sobie z nimi radzić?
Wzdęcia to nic innego jak nagromadzony nadmiernie gaz w jelitach, który powoduje ucisk i dyskomfort brzucha. Może dostawać się z jedzeniem lub w wyniku fermentacji w jelitach. Wzdęcia pojawiają się coraz częściej u ludzi, zarówno dorosłych jak i u dzieci, jako objaw choroby, ale również po spożyciu pewnych produktów spożywczych. Nikt nie lubi nabrzmiałego brzucha po ulubionym posiłku i tu nasuwa się pytanie jakie produkty powodują wzdęcia i jak sobie z nimi radzić?
Jedzenie ciężkostrawne i typu Fast Food
Fast foody, ale również kotlety, tłuste mięsa, czy ryby zawierają dużą ilość tłuszczu, który opóźnia opróżnianie żołądka, przez co mogą pojawić się wzdęcia.
Warzywa kapustne i strączkowe
Do warzyw kapustnych zaliczamy: brokuły, kalafior, brukselkę, kalarepę, jarmuż, kapustę. Strączki to oczywiście: bób, soczewica, ciecierzyca, soja, fasola. Obie grupy warzyw zawierają składniki o właściwościach gazotwórczych, dlatego po ich zjedzeniu mogą pojawić się wzdęcia.
Są jednak bardzo ważne w diecie nie tylko wegan czy wegetarian – zawierają wiele białka, witamin, czy błonnika, dlatego nie warto z nich rezygnować. Jak złagodzić dolegliwości po zjedzeniu? Dokładne moczenie strączków przed ugotowaniem powoduje wypłukanie części substancji gazotwórczych, a więc zmniejsza nieprzyjemne dolegliwości. Doskonale sprawdzą się również przyprawy pobudzające trawienie takie jak: kolendra, majeranek, kminek, czy tymianek.
Gazowane napoje
Gaz zawarty w napojach to nic innego jak rozpuszczony dwutlenek węgla. Część z niego zdąży się ulotnić zanim trafi do naszego żołądka, jednak jakaś część trafia do naszego układu pokarmowego. Picie dużej ilości napojów gazowanych może spowodować nagromadzenie się gazów w jelitach i wówczas pojawią się wzdęcia. Warto więc unikać nadmiernego spożywania tego typu napojów.
Mleko i produkty mleczne
Może być jedną z przyczyn wzdęć. Coraz częściej wśród ludzi pojawia się nietolerancja laktozy. Nie musi być bardzo silna, lecz jeśli po zjedzeniu produktów mlecznych, a więc sera, mleka, lodów, mlecznych deserów, czujemy dyskomfort ze strony układu pokarmowego lub jeśli pojawiają się wzdęcia może to świadczyć o nietolerancji laktozy. Laktoza może pojawić się również w niektórych lekach.
Produkty ze słodzikami
Słodziki są niskokaloryczne, ponieważ wiele z nich jest produkowana z alkoholi cukrowych. Są one tylko częściowo trawione w jelicie cienkim, a więc część z nich trafia do jelita grubego. Tam ulegają fermentacji, a wówczas powstają gazy. Należy więc uważać na ilość nie tylko sorbitolu, czy mannitolu, ale również ksylitolu, czy erytrytolu, który coraz częściej pojawia się w naszych kuchniach. Należy również uważać na gumę do żucia. W jej składzie znajduje się sorbitol, a podczas jej rzucia połyka się dużo powietrza.
Jak sobie z wzdęciami radzić i im zapobiegać?
- czas na spokojny posiłek – znalezienie czasu na spokojny posiłek jest kluczowe w tej kwestii. Należy skupić się na posiłku, unikać korzystania z telefonu, czy komputera, ale również najlepiej nie mówić przy jedzeniu, aby nie połykać zbędnego powietrza. Każdy kęs powinien być dokładnie przerzuty. Ta zasada szczególnie dotyczy osób jedzących w pracy – znajdźcie chwilę dla swojego zdrowia.
- aktywność fizyczna – min.30 minutowy spacer o umiarkowanym tempie wspomaga perystaltykę jelit, nie zaleca się go jednak zaraz po posiłku.
- picie odpowiedniej ilości wody – pozytywnie wpływającej na trawienie.
- unikanie stresu – stres spowalnia pracę układu pokarmowego, dlatego relaks przed posiłkiem jest wskazany. Należy usiąść wygodnie, a podczas posiłku nie skupiać się na nerwowych sytuacjach.
- uzupełnienie flory jelitowej – codzienne spożywanie produktów fermentowanych, takich jak jogurt, kefir, czy kiszona kapusta i ogórki (ok. pół szklanki), pozytywnie wpływa na florę jelitową w układzie pokarmowym. Dostępne są również preparaty farmaceutyczne zarówno probiotyczne i prebiotyczne. Więcej o probiotykach.
- unikanie lub ograniczenie spożywania wyżej wymienionych produktów.
- przyprawy: mięta, kolendra, majeranek, kminek, czy tymianek – wspomagają trawienie, szczególnie warto dodawać je do dań obiadowych na ciepło.
- ziołowe herbatki – z dodatkiem anyżu, mięty pieprzowej, rumianku, kopru włoskiego, czy kminku. Należy je stosować dopiero w przypadku, gdy powyższe metody zawiodą. Wspomagają pracę jelit redukując ilość wzdęć. Nie wolno zapominać, że pomimo naturalnego składu nie należy przekraczać zalecanej dziennej dawki produktu.
Jeżeli powyższe rady nie dają oczekiwanych rezultatów, wzdęcia powodują znaczny dyskomfort w życiu i utrzymują się długotrwale należy skontaktować się z lekarzem w celu dokładnej diagnostyki. Mogą one świadczyć o wielu chorobach układu pokarmowego.
O jakich chorobach może świadczyć nadmiernie nagromadzony gaz w jelitach?
Zespół jelita drażliwego (ZJD)
Choroba objawiająca się nawracającym bólem brzucha, wzdęciami, biegunkami, czy zaparciami (w zależności od postaci). Ból ustępuje najczęściej po wypróżnieniu, osobie chorej towarzyszy uczucie niecałkowitego wypróżnienia oraz jego nieregularność. Więcej o diecie w zespole jelita drażliwego.
Nietolerancja laktozy
Laktoza jest cukrem mlecznym zawartym w produktach na bazie mleka. Brak enzymu- laktazy – uniemożliwia trawienie tego cukru, przez co trafia do jelit. Ulega wówczas fermentacji, w wyniku której mogą gromadzić się gazy.
Celiakia
Choroba polegająca na nietolerancji glutenu – białka roślinnego występującego w pewnych rodzajach zbóż. W jakich produktach znajdziemy gluten i czym je zastąpić? Często stosuje się go również w przemyśle spożywczym np. do wędlin, wyrobów mlecznych, czy słodyczy. Celiakia ma różne postacie i objawy m.in. bóle i wzdęcia brzucha, biegunki, utrata masy ciała, chudnięcie, ale również niewyjaśniona niedokrwistość z niedoboru żelaza, podwyższony poziom cholesterolu, afty i wrzodziejące zapalenia jamy ustnej. Więcej informacji można znaleźć na stronie Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej.
Zespół przerostu bakteryjnego jelita (SIBO)
Jest to przerost bakterii bytujących w jelicie cienkim. Mogą świadczyć o tym wzdęcia, bóle i skurcze brzucha, niedobory witaminy B12 i minerałów. Jest to choroba charakterystyczna dla osób z: zespołem jelita drażliwego, nieswoistą chorobą zapalną jelit lub nietolerancją pokarmową glutenu, kazeiny, laktozy, fruktozy i innych.
Rak jelita grubego
Jest to nadmierny rozrost komórek w jelicie grubym mogący objawiać się krwią w stolcu, uczuciem niepełnego wypróżnienia, nudnościami, nagromadzeniem się gazów w jelitach. Bardzo często rozwija się bezobjawowo, przez co jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym w naszym kraju. Wcześnie wykryty jest uleczalny, dlatego tak ważne są badania profilaktyczne. Więcej o wpływie diety na choroby nowotworowe.
